میلگرد نوعی مقطع فولادی است که ظاهری استوانه‌ای شکل دارد و برای افزایش مقاومت کششی بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که میلگردها استحکام سازه‌های بتنی را در برابر نیروهای کششی و خمشی افزایش می‌دهند، تولید آن‌ها برای ادامه صنعت ساخت و ساز الزامی است. به عبارت دیگر میلگرد نقاط ضعف بتن را از بین می‌برد و آن را تقویت می‌کند. قبل از اینکه بیشتر با این محصول فولادی آشنا شوید، باید اطلاعاتی در مورد نحوه تولید آن کسب کنید. در ادامه فیلم تولید میلگرد آجدار را مشاهده خواهید کرد.
مواد اولیه تولید میلگرد چیست؟
در اکثر موارد، مواد اولیه لازم برای تولید میلگرد نوعی فولاد با بازدهی بالا است. درصد زیادی از ترکیبات این فولاد را آهن تشکیل داده و سایر اجزای آن شامل کربن، منگنز، فسفر و گوگرد هستند. سطح کیفیت و درجه مقاومت فولاد تا حد زیادی به درصد کربن موجود در آن بستگی دارد. برای ساخت میلگرد، شمش فولادی SP5 مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سایزبندی شمش‌های فولادی یکسان نیست. ابعاد آن‌ها با توجه نوع کوره و خطوط نورد تغییر پیدا می‌کند، اما به طور کلی اگر شمش مورد نظر ابعادی بیشتر از ۱۲ متر داشته باشد، برای قرار دادن آن در کوره باید با برش به چند قطعه تقسیم شود. ناگفته نماند که ضایعات آهن نیز گاهی در جهت تامین مواد اولیه میلگرد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مراحل تولید میلگرد
همان‌طور که در فیلم تولید میلگرد مشاهده می‌کنید، شمش‌های فولادی درون کوره‌های مخصوص به طور کامل ذوب می‌شوند. پس از ذوب به حالت مایع درآمده و نوبت به قالب بندی آن‌ها می‌رسد. مرحله قالب بندی باید توسط قالب‌های استاندارد انجام گیرد. سپس، قالب‌ها از چندین غلتک رد شده و برش داده می‌شوند.
فرایند تولید میلگرد در این مرحله به اتمام می‌رسد. البته، در برخی از موارد به جای استفاده از قالب بندی، از روش ریخته گری استفاده می‌شود. پس از اتمام این فرآیند، کارشناسان باید به صورت تخصصی مرحله کنترل کیفی میلگردها را انجام دهند و در صورت تایید، آن‌ها را به سمت بخش بسته‌بندی هدایت کنند.
انواع روش های تولید میلگرد
فیلم تولید میلگرد که در ابتدای مطلب مشاهده کرده‌اید، یک روش کلی از ساخت این کالا را نشان می‌دهد، اما آیا می‌دانید چرا برخی از میلگردها استحکام بالاتری دارند و برخی دیگر منعطف‌تر هستند؟ پاسخ این سوال به روش تولید انواع میلگرد مربوط می‌شود.
برای اینکه بتوانید ویژگی‌های یک میلگرد را بهتر بشناسید باید از روش تولید آن مطلع شوید. در حال حاضر از ۴ روش مهم برای تولید میلگرد استفاده می‌شود. ناگفته نماند که مرحله ذوب فولاد در تمامی این مراحل یکسان بوده و تفاوت آن‌ها در مراحل پایانی یا انتخاب متریال اولیه است. در ادامه هر ۴ مدل فرآیند تولید میلگرد را شرح خواهیم داد.
تولید میلگرد به روش نورد گرم
برای توضیح معنای کلمه «نورد» باید به آن قسمت از فیلم تولید میلگرد اشاره کنیم که شمش‌ها بین غلتک‌ها قرار گرفته‌اند و با اعمال فشار، از نظر طول و قطر به ابعاد مورد نظر تبدیل می‌شوند. در روش نورد گرم شمش‌ها تا دمای ۱۰۰۰ الی ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد حرارت دیده و مرحله نورد شدن را سپری می‌کنند.
اکثر کارخانه‌ها، مرحله نورد را در سه گام انجام می‌دهند. در ابتدا شمش توسط فشار غلتک به قطر و طول دلخواه می‌رسد. سپس، با کمک غلتک‌های مخصوص، مرحله آج‌گذاری انجام می‌گیرد و در پایان، میلگردها در طول‌های ۱۲ متر برش می‌خورند. میلگرد تیکمه داش و میلگرد امیرکبیر دو نمونه مهم از محصولات تولید شده توسط روش نورد گرم هستند.
تولید میلگرد به روش نورد سرد
در روش نورد سرد، روند تغییر طول و قطر میلگرد در دمای پایین انجام خواهد شد. این دما معمولاً به دمای محیط عادی نزدیک است، اما به علت اینکه مراحل فرم‌دهی فولاد باید در دمای پایین انجام گیرد، تعداد غلتک‌ها بیشتر هستند و مراحل نورد نیز افزایش پیدا می‌کند.
در روش نورد سرد بیشتر بر اعمال فشار شدید تکیه می‌شود. باید بدانید که شکل ظاهری میلگردهای نورد سرد معمولاً صاف‌تر از میلگردهای نورد گرم است. به طور مثال کارخانه فولاد ظفر بناب، میلگرد بناب را در گرید A2 و در سایزهای ۸ و ۱۰ از طریق روش نورد سرد تولید می‌کند.
تولید میلگرد به روش ترمکس
حتماً مراحل ذوب فولاد را در فیلم تولید میلگرد مشاهده کرده‌اید. این مرحله در روش ترمکس نیز جزء مراحل ابتدایی به شمار می‌رود. برای ساخت میلگردهای ترمکس از فولاد کم کربن استفاده می‌شود. مراحل ساخت این نوع میلگرد شباهت زیادی به نورد گرم دارد، اما تفاوت اصلی اینجا است که در مرحله پایانی ترمکس، میلگرد ساخته شده سریعاً توسط آب یا روغن سرد خواهد شد. البته فقط قسمت‌های بیرونی میلگرد سرد شده و حرارت قسمت‌های داخلی باقی می‌ماند. این روش خاص باعث کمتر شدن شکنندگی میلگرد می‌شود. کارخانه فولاد آذربایجان یکی از کارخانجاتی است که از این روش برای تولید میلگردهای خود استفاده کرده و میلگرد میانه را به روش ترمکس تولید می کند.
تولید میلگرد به روش آلیاژسازی (میکرو آلیاژی)
تمامی مراحل نمایش داده شده در فیلم تولید میلگرد در روش میکرو آلیاژی نیز وجود دارند. در واقع همه مراحل این روش دقیقاً مطابق شیوه نورد گرم انجام می‌گیرند. تفاوت این دو روش این است که در آلیاژسازی از چندین آلیاژ دیگر هم به عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود. نیوبیوم، وانادیوم و تیتانیوم جزء عناصر اضافه شده به فولاد محسوب می‌شوند.
به همین علت، مقاومت میلگردهای تولید شده توسط این روش بسیار بالا است. به علاوه، سطح انعطاف‌پذیری و خاصیت کششی این میلگردها بالاتر است و کاربرد گسترده‌ای در سازه‌های گوناگون دارند. البته این کیفبت بالا، با قیمت بیشتری هم همراه خواهد بود. به همین دلیل میلگرد میکرو آلیاژی صرفاً برای سازه‌هایی به کار می‌رود که استحکام و انعطاف‌پذیری آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
مقایسه روش های ساخت و تولید میلگرد در ایران با سایر کشورهای جهان
شاید با مقایسه فیلم تولید میلگرد در ایران و کلیپ‌های مربوط به ساخت میلگرد در سایر کشورها، گمان کنید که تفاوت خاصی بین صنعت میلگردسازی ایران و سایر کشورهای جهان وجود ندارد، اما تفاوت اصلی به انتخاب شیوه‌های اصلی تولید میلگرد مربوط است. کشورهای مختلف با توجه به شرایط اقلیمی خود، استانداردهایی را برای ساخت میلگرد تعریف کرده‌اند.
در حال حاضر نحوه تولید میلگرد در ایران به هر ۴ روش مذکور انجام می‌شود، اما انتخاب دقیق بین آن‌ها با توجه به نوع سازه و شرایط جوی شهر مورد نظر انجام می‌گیرد. در کشورهای زلزله‌خیز مانند ژاپن، تولید میلگردهای خشک و شکننده هیچ جایگاهی ندارد. پس در این کشور تولید میلگرد چگونه است؟
روش میکرو آلیاژی با ارائه میلگردهای مقاوم در برابر فشار و نیروی کششی، اصلی‌ترین روش ساخت این محصول در ژاپن است. از طرف دیگر، پایین بودن نرخ زلزله در اروپا باعث شده تا این کشور بیشتر به دنبال میلگردهای اقتصادی مانند تولیدات روش ترمکس باشد. به طور کلی استانداردهای ایران برای ساخت میلگرد به استاندارد کشورهای آمریکا، آلمان، ژاپن و روسیه شباهت دارد.
جمع بندی
حتماً میزان تاثیر مقاومت میلگرد آجدار بر استحکام کلی ساختمان را می‌دانید. این مقاطع طویل فولادی، ایمنی سازه را تضمین می‌کنند. به همین دلیل هیچ‌گاه نباید برای کاهش هزینه‌ها به دنبال نمونه‌های بی‌کیفیت باشید. اگر می‌خواهید جهت تامین و خرید میلگردهای مورد نیاز خود دغدغه‌ای نداشته باشید، می‌توانید از سفارشات خود را از طریق شرکت های مرجع در زمینه فروش میلگرد مانند عصر آهن، آهن آنلاین و مرکز آهن ثبت نمایید.