مقدمه
میلگرد یا آرماتور، نوعی از مصالح فولادی هستند که در سازه‌های بتنی برای افزایش مقاومت کششی بتن استفاده می‌شود. بتن به تنهایی مقاومت فشاری بالایی دارد اما در برابر کشش ضعیف است، به همین دلیل میلگردها به عنوان تقویت کننده درون بتن قرار می‌گیرند تا استحکام سازه را افزایش دهند. از میلگرد در ساخت ساختمان‌ها، پل‌ها، تونل‌ها، سدها و سایر سازه‌های عمرانی استفاده می‌شود. این محصول در انواع مختلفی مانند میلگرد ساده، آجدار و جناقی تولید می‌شود که هرکدام کاربرد خاصی در صنعت ساختمان سازی دارند. برای خرید باید به اصل بودن میلگرد آگاه باشید. در ادامه این مقاله به بررسی اینکه چگونه میلگرد تقلبی را تشخیص دهیم، خواهیم پرداخت. پس برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با ما همراه شوید.
چگونه میلگرد تقلبی را تشخیص دهیم؟
استفاده از میلگرد تقلبی در سازه‌های ساختمانی می‌تواند خطرات جبران ناپذیری ایجاد کند. میلگردهای غیراستاندارد ممکن است استحکام کافی نداشته باشند و در برابر نیروهای فشاری و کششی دچار شکستگی شوند، که این موضوع می‌تواند مقاومت سازه را کاهش می‌دهد و باعث تخریب زود هنگام آن شود. بنابراین، تشخیص میلگرد تقلبی قبل از استفاده در پروژه‌های ساختمانی از اهمیت زیادی برخوردار است. روش‌های متعددی برای شناسایی میلگرد تقلبی وجود دارد که برخی از آن‌ها با بررسی ظاهری امکان پذیر است و برخی دیگر نیاز به آزمایش‌های فنی دارند. در ادامه، به بررسی مهمترین روش‌های تشخیص میلگرد تقلبی می‌پردازیم تا افراد بتوانند با آگاهی بیشتر از خرید محصولات بی‌کیفیت جلوگیری کنند.
1. بررسی علامت حک شده روی میلگرد
یکی از اولین نشانه‌های استاندارد بودن میلگرد، علامت‌های حک شده روی آن است. میلگردهای تولید شده در کارخانه‌های معتبر دارای نشانه‌هایی مانند نام تولید کننده، کد استاندارد و مشخصات فنی هستند که با دستگاه‌های مخصوص حک می‌شوند. این نشانه‌ها باید واضح و خوانا باشند، زیرا در صورت بی‌کیفیت بودن حکاکی یا نبود این علامت‌ها، احتمال تقلبی بودن میلگرد افزایش می‌یابد. میلگردهای تقلبی ممکن است فاقد این علائم باشند یا نشانه‌های حک شده روی آن‌ها بی‌نظم و ناخوانا باشد. در برخی موارد، تولیدکنندگان متقلب از روش‌های غیراستاندارد برای حک کردن نام شرکت‌های معتبر استفاده می‌کنند تا محصول خود را مشابه نمونه‌های اصل نشان دهند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که هنگام خرید، این علائم را با مشخصات استاندارد کارخانه‌های معتبر مقایسه کنید.
2. تست وزن و ابعاد میلگرد
میلگردهای استاندارد دارای وزن و ابعاد مشخصی هستند که مطابق با جدول اشتال تعیین شده است. برای اطمینان از اصل بودن میلگرد، می‌توان آن را وزن کرده و با مقدار استاندارد مقایسه کرد. اگر وزن میلگرد به طور قابل توجهی کمتر یا بیشتر از مقدار تعیین شده باشد، احتمال تقلبی بودن آن بالا است. برخی از تولیدکنندگان متقلب برای کاهش هزینه‌های تولید، از مواد اولیه با کیفیت پایین استفاده می‌کنند یا قطر میلگرد را کمتر از مقدار استاندارد در نظر می‌گیرند. این موضوع باعث کاهش مقاومت میلگرد شده و می‌تواند ایمنی سازه را به خطر بیندازد. بنابراین، بررسی وزن و ابعاد میلگرد قبل از خرید، یکی از روش‌های مؤثر برای تشخیص میلگرد تقلبی است.
3. بررسی آج میلگرد
میلگردهای آجدار دارای الگوی خاص و استانداردی هستند که بسته به نوع میلگرد (A2، A3، A4) شکل متفاوتی دارند. این آج‌ها باعث افزایش چسبندگی میلگرد به بتن می‌شوند و از جدا شدن آن جلوگیری می‌کنند. در میلگردهای استاندارد، آج‌ها به صورت یکنواخت و با عمق مشخص طراحی شده‌اند. در مقابل، میلگردهای تقلبی ممکن است دارای آج‌های نامنظم، بی‌کیفیت و کم عمق باشند. برخی از میلگردهای تقلبی حتی دارای آج‌های بیش از حد برجسته هستند که باعث کاهش چسبندگی به بتن می‌شود. بررسی دقیق آج میلگرد و مقایسه آن با نمونه‌های استاندارد می‌تواند کمک کند تا از خرید محصولات غیراستاندارد جلوگیری شود.
4. آزمایش سختی و انعطاف پذیری
یکی دیگر از روش‌های تشخیص میلگرد تقلبی، آزمایش سختی و انعطاف پذیری آن است. میلگردهای استاندارد باید مقاومت بالایی در برابر نیروهای کششی داشته باشند و در عین حال، انعطاف پذیری مناسبی نیز داشته باشند. برای بررسی این ویژگی، می‌توان مقدار کمی از میلگرد را خم کرد. میلگردهای استاندارد نباید در هنگام خم شدن ترک بخورند یا بشکنند، بلکه باید انعطاف پذیری متعادلی داشته باشند. در مقابل، میلگردهای تقلبی معمولاً شکننده‌تر هستند و ممکن است در اثر خم شدن دچار ترک شوند. همچنین، برخی از میلگردهای تقلبی بیش از حد نرم هستند و بدون مقاومت خم می‌شوند، که این موضوع نشان دهنده استفاده از مواد اولیه بی‌کیفیت در ساخت آن‌ها است. بنابراین، آزمایش خم پذیری یکی از روش‌های کاربردی برای شناسایی میلگرد تقلبی است.
5. رنگ و سطح میلگرد
رنگ و ظاهر میلگرد نیز می‌تواند اطلاعات مهمی درباره کیفیت آن ارائه دهد. میلگردهای استاندارد دارای سطحی صاف و بدون ترک یا زنگ زدگی هستند. در مقابل، میلگردهای تقلبی ممکن است دارای سطحی زبر، ترک دار یا زنگ زده باشند که نشان‌دهنده شرایط نگهداری نامناسب یا استفاده از مواد اولیه نامرغوب است. همچنین، برخی از میلگردهای تقلبی دارای سطحی ناصاف یا پوشیده از لایه‌های اضافی هستند که ممکن است برای پنهان کردن کیفیت پایین آن‌ها به کار رفته باشد. بررسی دقیق سطح میلگرد و مقایسه آن با نمونه‌های استاندارد می‌تواند در تشخیص اصالت محصول کمک کند.
6. استفاده از آزمایش‌های فنی و آزمایشگاهی
در صورتی که تشخیص ظاهری میلگرد کافی نباشد، می‌توان از آزمایش‌های فنی مانند تست کشش، تست ترکیب شیمیایی و تست ضربه استفاده کرد. در تست کشش، میزان مقاومت میلگرد در برابر نیروهای کششی بررسی می‌شود و در تست ترکیب شیمیایی، عناصر موجود در میلگرد مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. میلگردهای استاندارد دارای ترکیبات مشخصی هستند که در صورت مغایرت با استانداردهای صنعتی، نشان دهنده تقلبی بودن محصول است. استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی برای بررسی کیفیت میلگرد، به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ ساختمانی، اهمیت زیادی دارد. شرکت‌های معتبر معمولاً پیش از خرید عمده میلگرد، نمونه‌هایی از آن را برای آزمایش به مراکز تخصصی ارسال می‌کنند تا از کیفیت و استاندارد بودن محصول اطمینان حاصل کنند. این روش دقیق‌ترین راه برای تشخیص میلگرد تقلبی محسوب می‌شود.
با توجه به اهمیت میلگرد در استحکام سازه‌های بتنی، تشخیص میلگرد تقلبی از میلگرد استاندارد امری ضروری است. استفاده از روش‌هایی مانند بررسی علامت‌های حک‌شده، وزن و ابعاد، آج میلگرد، انعطاف پذیری، رنگ و سطح، و آزمایش‌های فنی می‌تواند به شناسایی میلگردهای بی‌کیفیت کمک کند. توصیه می‌شود قبل از خرید، از تأمین کنندگان معتبر خرید کنید و در صورت نیاز، از آزمایش‌های فنی برای اطمینان از کیفیت محصول استفاده کنید.
تقلبی بودن میلگرد چه آسیب‌هایی به سازه وارد می‌کند؟
1. کاهش مقاومت سازه در برابر بارهای فشاری و کششی
میلگردهای استاندارد به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند نیروهای کششی وارد بر بتن را جذب کنند و از ترک خوردگی و شکست آن جلوگیری کنند. اما میلگردهای تقلبی معمولاً استحکام کافی ندارند و تحت فشارهای زیاد، دچار تغییر شکل یا شکست می‌شوند. در صورت استفاده از میلگردهای بی‌کیفیت، بتن نمی‌تواند به درستی بارهای سازه‌ای را تحمل کند و در نتیجه، ترک‌های عمیق و گسترده در دیوارها، ستون‌ها و سقف‌ها ایجاد می‌شود. این موضوع به‌ویژه در ساختمان‌های بلند و پل‌ها که فشارهای زیادی را متحمل می‌شوند، می‌تواند منجر به فاجعه شود.
2. افزایش احتمال ترک خوردگی و شکست بتن
یکی از وظایف اصلی میلگرد، جلوگیری از ترک خوردگی بتن بر اثر انقباض و انبساط‌های ناشی از تغییرات دما و فشارهای مکانیکی است. میلگردهای استاندارد دارای خاصیت چسبندگی مناسب با بتن هستند و می‌توانند در برابر این تنش‌ها مقاومت کنند. در مقابل، میلگردهای تقلبی به دلیل سطح نامناسب، آج‌های غیراستاندارد یا استفاده از مواد ضعیف، چسبندگی کافی با بتن ندارند. این مشکل باعث کاهش همبستگی بین بتن و میلگرد شده و احتمال ترک خوردگی سازه را افزایش می‌دهد. ترک‌ها می‌توانند به مرور زمان گسترش پیدا کرده و در نهایت به شکست کلی سازه منجر شوند.
3. کاهش مقاومت ساختمان در برابر زلزله
یکی از مهمترین معیارهای طراحی ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله، استفاده از میلگردهای باکیفیت و استاندارد است. در هنگام وقوع زلزله، نیروهای افقی و لرزشی شدیدی به سازه وارد می‌شود و اگر میلگردها استحکام کافی نداشته باشند، نمی‌توانند این نیروها را جذب کنند. میلگردهای تقلبی که دارای ترکیبات فلزی ضعیف یا سطح شکننده هستند، در برابر لرزش‌های شدید، دچار شکست می‌شوند. در چنین شرایطی، ساختمان‌هایی که با این نوع میلگرد ساخته شده‌اند، ممکن است تخریب شوند و خسارات جانی و مالی فراوانی ایجاد کنند. بنابراین، استفاده از میلگردهای استاندارد، یکی از الزامات اصلی در مناطق زلزله خیز است.
4. کاهش عمر مفید ساختمان
ساختمان‌هایی که در آن‌ها از میلگرد تقلبی استفاده شده است، معمولاً عمر مفید کوتاه‌تری نسبت به ساختمان‌های استاندارد دارند. این امر به دلیل کاهش مقاومت در برابر فشارها، ترک خوردگی زودهنگام، خوردگی و زنگ زدگی سریع‌تر میلگردها رخ می‌دهد. میلگردهای تقلبی ممکن است دارای ترکیبات شیمیایی نامناسبی باشند که در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت و مواد شیمیایی مقاوم نیستند. این موضوع باعث زنگ زدگی سریع‌تر میلگردها شده و به مرور زمان، استحکام سازه را کاهش می‌دهد. در نتیجه، ساختمان نیاز به تعمیرات مداوم و پرهزینه خواهد داشت یا حتی ممکن است قبل از رسیدن به عمر مفید خود، نیاز به بازسازی کامل داشته باشد.
5. افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
یکی دیگر از آسیب‌های مهم میلگرد تقلبی، افزایش هزینه‌های نگهداری و تعمیر سازه است. ساختمان‌هایی که در آن‌ها از میلگردهای غیراستاندارد استفاده شده، زودتر دچار آسیب‌های سازه‌ای می‌شوند و نیاز به ترمیم و تقویت خواهند داشت. ترمیم و مقاوم سازی ساختمان‌هایی که دچار ضعف سازه‌ای هستند، هزینه‌های زیادی به همراه دارد. در برخی موارد، ممکن است نیاز به تعویض بخش‌های بزرگی از سازه باشد که هزینه‌های زیادی را به مالک یا پیمانکار تحمیل می‌کند. این در حالی است که استفاده از میلگردهای استاندارد در ابتدای کار می‌توانست از این هزینه‌های اضافی جلوگیری کند.
6. افزایش خطرات جانی و مالی در پروژه‌های ساختمانی
در نهایت، مهمترین آسیب ناشی از میلگرد تقلبی، تهدید جان انسان‌ها است. یک ساختمان ناایمن ممکن است در اثر عوامل مختلفی مانند زلزله، نشست زمین یا فشارهای وارده دچار ریزش شود و جان ساکنان یا کارگران را به خطر بیندازد. نمونه‌های زیادی از حوادث ساختمانی وجود دارد که علت اصلی آن‌ها استفاده از مصالح غیراستاندارد، به ویژه میلگردهای تقلبی بوده است. علاوه بر خطرات جانی، خسارات مالی نیز می‌تواند بسیار سنگین باشد. یک ساختمان فروریخته یا دچار آسیب‌های سازه‌ای، معمولاً ارزش خود را از دست می‌دهد و سرمایه گذاری انجام شده برای ساخت آن از بین می‌رود. همچنین، مسئولیت حقوقی و قانونی برای پیمانکاران و سازندگان نیز افزایش پیدا می‌کند.
خرید میلگرد اصل از جهان آسین سپاهان
جهان آسین سپاهان یکی از تأمین کنندگان معتبر میلگرد در ایران است که محصولات باکیفیت و استاندارد را به مشتریان ارائه می‌دهد. خرید میلگرد اصل از این شرکت تضمین کننده استحکام و دوام سازه‌های بتنی بوده و از مشکلات ناشی از میلگردهای تقلبی جلوگیری می‌کند. محصولات این شرکت دارای علامت، مشخصات استاندارد و کیفیت تأیید شده هستند که باعث افزایش ایمنی در پروژه‌های ساختمانی می‌شود. برای خرید مطمئن، می‌توان با کارشناسان این مجموعه مشورت کرده و میلگرد مناسب با نیاز پروژه را انتخاب کرد.
سخن آخر
میلگردهای تقلبی یکی از عوامل اصلی کاهش ایمنی ساختمان‌ها هستند و می‌توانند باعث بروز مشکلات جدی مانند ترک‌خوردگی بتن، کاهش مقاومت در برابر زلزله، کاهش عمر مفید سازه و افزایش هزینه‌های تعمیر شوند. به همین دلیل، استفاده از میلگردهای استاندارد و باکیفیت، نه‌تنها به افزایش دوام و استحکام ساختمان کمک می‌کند، بلکه از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری خواهد کرد. برای اطمینان از کیفیت میلگرد، باید آن را از تولیدکنندگان معتبر خریداری کرده و از طریق بررسی‌های فنی و آزمایشگاهی، استاندارد بودن آن را تأیید کرد. در این مقاله به بررسی اینکه چگونه میلگرد تقلبی را تشخیص دهیم، پرداختیم. شما عزیزان می‌توانید سوالات خود را در این زمینه با کارشناسان ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
۱. چگونه می‌توان از اصل بودن میلگرد اطمینان حاصل کرد؟
با بررسی علامت موجود روی میلگرد، وزن و ابعاد آن مطابق با جدول استاندارد، و کیفیت آج‌ها می‌توان میلگرد اصل را از تقلبی تشخیص داد.
۲. آیا تست خم پذیری می‌تواند میلگرد تقلبی را شناسایی کند؟
بله، میلگرد استاندارد هنگام خم شدن نباید بشکند یا ترک بخورد، درحالی‌که میلگردهای تقلبی معمولاً شکننده‌تر هستند و ترک می‌خورند.
۳. آیا رنگ و ظاهر میلگرد در تشخیص تقلبی بودن آن تأثیر دارد؟
بله، میلگردهای استاندارد سطح صاف و بدون ترک دارند، در حالی که میلگردهای تقلبی ممکن است زنگ بزند، ناصاف یا دارای پوشش‌های اضافی باشند.